Limit płatności gotówką wpływa na transakcje między firmami i codzienne zakupy. Poznaj aktualne przepisy dotyczące gotówki w Polsce i Unii Europejskiej. Dowiedz się, kiedy możesz płacić gotówką, a kiedy musisz użyć przelewu.
Limit płatności gotówką dla przedsiębiorców
Przedsiębiorców obowiązuje limit płatności gotówką. Wynosi on 15 000 zł brutto. Limit dotyczy transakcji między innymi przedsiębiorcami.
Transakcje powyżej tej kwoty muszą być regulowane przez rachunek płatniczy. Rachunek bankowy spełnia ten wymóg. Instrumenty płatnicze także są akceptowane. Należą do nich karty płatnicze czy systemy takie jak PayPal.
Limit odnosi się do całej wartości transakcji. Nie dotyczy pojedynczej raty płatności. Ważna jest łączna kwota wynikająca z umowy.
Przepisy uzasadniane są walką z praniem pieniędzy. Zapobiegają też finansowaniu terroryzmu. Zwiększa się transparentność transakcji finansowych.
Planowano obniżenie limitu do 8 tys. zł od 1 stycznia 2024 roku. Zmiana ta jednak nie weszła w życie. Aktualny limit 15 000 zł brutto pozostał w mocy.
Konsekwencje naruszenia limitu płatności gotówkowych
Przekroczenie limitu płatności gotówką ma konsekwencje podatkowe. Przedsiębiorca nie zaliczy wydatku do kosztów uzyskania przychodów. Dotyczy to części zapłaconej gotówką.
Przykład: Firma kupiła sprzęt za 23 000 zł. Zapłaciła 11 500 zł gotówką i 11 500 zł przelewem. Część 11 500 zł zapłacona gotówką nie będzie kosztem firmowym.
Zaleca się pilnowanie, aby nie przekroczyć limitu. Płatności powyżej 15 000 zł powinny iść przez rachunek bankowy. Warto zweryfikować rachunek kontrahenta na białej liście VAT.
Niektóre formy regulowania zobowiązań nie podlegają limitowi. Należą do nich kompensata, netting czy umowa barteru.
Limit płatności gotówką dla osób fizycznych
Osoby fizyczne nie są objęte tak rygorystycznymi limitami. Nie ma generalnego limitu przy płatnościach między dwiema osobami prywatnymi. Można zapłacić gotówką kwotę wyższą niż 15 tys. zł.
Planowano wprowadzenie limitu 20 000 zł dla osób fizycznych płacących przedsiębiorcom. Ta zmiana miała obowiązywać od 1 stycznia 2024 roku. Podobnie jak w przypadku firm, limit ten nie wszedł w życie.
Przy transakcjach między osobą fizyczną a przedsiębiorcą warto zachować ostrożność. Płatności powyżej 15 000 zł realizowane gotówką przez przedsiębiorcę mają konsekwencje podatkowe dla niego. Osoba fizyczna co do zasady ich nie ponosi.
Gotówka a duże transakcje osób prywatnych
Zakup samochodu od osoby prywatnej często wymaga przelewu. Jest to jedyna forma honorowana przez niektóre urzędy. Należy zapłacić podatek od kupna samochodu. Służy do tego formularz PCC-3.
Zapłata za mieszkanie u notariusza gotówką jest możliwa. Często jednak wymaga depozytu notarialnego. Kwoty są zazwyczaj wysokie. Przelew bankowy jest bezpieczniejszą formą. Można dokonać przelewu w kilka dni po podpisaniu umowy.
Plany Unii Europejskiej dotyczące limitów gotówki
Unia Europejska planuje zmiany w przepisach. Od 2027 roku ma obowiązywać nowy limit. Maksymalna kwota płatności gotówką wyniesie 10 000 euro. To około 42 000 zł.
Zmiany te mają na celu wzmocnienie walki z praniem pieniędzy. Dotkną one transakcji w całej UE. Transakcje powyżej 3 000 euro mogą wymagać weryfikacji tożsamości. Parlament Europejski przyjął pakiet przepisów w tym zakresie.
„W walce z praniem pieniędzy w UE: Parlament Europejski przyjął pakiet przepisów wzmacniających zestaw narzędzi UE do walki z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu.”
Płatności gotówką w codziennych zakupach
Codzienne zakupy budzą pytania o gotówkę i resztę. Czy klient musi mieć odliczone pieniądze? Czy sprzedawca ma obowiązek wydać resztę?
Prawo nie nakłada na sprzedawcę obowiązku posiadania reszty. Klient powinien mieć odliczoną kwotę należności. Takie jest stanowisko Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
„W zasadzie to klient powinien mieć przygotowaną kwotę” – Małgorzata Cieloch, rzecznik UOKiK.
Sprzedawca może odmówić przyjęcia gotówki w pewnych sytuacjach. Musi jednak podać zrozumiałe uzasadnienie. Lakoniczna odmowa nie jest legalna.
Wydawanie reszty to element dobrej praktyki kupieckiej. Sklep dbający o klientów zaopatruje się w drobne. Sprzedawca powinien próbować dogadać się z klientem. Może nie wydać grosika, ale zaokrąglenie reszty wymaga zgody klienta.
Inspekcja Handlowa i UOKiK uznają brak reszty za problem sprzedawcy. Nie stanowi to uzasadnienia odmowy sprzedaży. Sprzedawca powinien przewidzieć problem z wydaniem reszty. Może uprzedzić klienta o konieczności posiadania odliczonej kwoty.
Sprzedawca ma obowiązek przyjąć pieniądze. Dotyczy to banknotów i monet złotowych. Nie może czynić między nimi różnicy.
Prawo stoi po stronie sprzedawcy w kwestii reszty. Dobre obyczaje kupieckie mówią inaczej. Klienci zwracają uwagę na problem braku reszty.
Alternatywy dla płatności gotówkowych
Płatności bezgotówkowe stają się coraz popularniejsze. W Polsce 65% transakcji jest bezgotówkowych. To wygodna i bezpieczna forma płatności.
Płatność bezgotówkowa to elektroniczny transfer środków. Odbywa się między kontami bankowymi. Dostępnych jest wiele technologii.
Do najpopularniejszych należą:
- Płatność plastikową kartą płatniczą
- Płatność online kartą płatniczą
- Płatność BLIK
- Internetowe zlecenie przelewu bankowego
- Systemy płatności mobilnych (Apple Pay, Google Pay)
- Portfele internetowe (PayPal, PayU)
Korzystanie z płatności bezgotówkowych eliminuje problem z wydawaniem reszty. Są szybsze i bezproblemowe. Technologia płatności bezgotówkowych stale się rozwija. Zapowiadane są przyszłe zmiany w technologii NFC.
Przedsiębiorcy mają obowiązek zapewnić możliwość płatności bezgotówkowych. Dotyczy to ewidencjonowania sprzedaży kasą fiskalną. Obowiązek ten wszedł w życie 1 stycznia 2022 roku.
Pytania i odpowiedzi
Jaki jest aktualny limit płatności gotówką dla przedsiębiorców w Polsce?
Aktualny limit wynosi 15 000 zł brutto. Dotyczy transakcji między przedsiębiorcami.
Czy limit płatności gotówką w Polsce miał się zmienić od 2024 roku?
Tak, planowano obniżenie limitu dla przedsiębiorców do 8 tys. zł i wprowadzenie limitu 20 tys. zł dla osób fizycznych płacących firmom. Zmiany te jednak nie weszły w życie. Obowiązują poprzednie zasady.
Jaki limit płatności gotówką planuje Unia Europejska?
Unia Europejska planuje wprowadzić limit 10 000 euro. Ma on obowiązywać od 2027 roku. Transakcje powyżej 3 000 euro mogą wymagać weryfikacji tożsamości.
Czy osoba fizyczna może zapłacić gotówką więcej niż 15 000 zł?
Tak, osoba fizyczna może zapłacić gotówką kwotę wyższą. Nie ma limitu przy transakcjach między dwiema osobami prywatnymi. Limit 15 000 zł dotyczy przedsiębiorców.
Czy sprzedawca ma obowiązek wydać resztę?
Prawo nie nakłada na sprzedawcę ścisłego obowiązku posiadania reszty. Wydawanie reszty to jednak powszechnie przyjęty zwyczaj i dobra praktyka kupiecka. UOKiK uważa, że brak reszty to problem sprzedawcy.
Czy klient musi mieć odliczone pieniądze?
W zasadzie tak, według UOKiK to klient powinien mieć przygotowaną kwotę. Pozwala to uniknąć problemów z wydawaniem reszty przez sprzedawcę.
Jakie są alternatywy dla płatności gotówkowych?
Dostępne są różne formy płatności bezgotówkowych. Należą do nich karty płatnicze, BLIK, przelewy internetowe, Apple Pay, Google Pay, PayPal i PayU.
Dlaczego wprowadzono limity płatności gotówkowych?
Limity wprowadzono w celu walki z praniem pieniędzy. Mają też przeciwdziałać finansowaniu terroryzmu. Zwiększają transparentność transakcji finansowych.
Zobacz także: